Rola rówieśników – świadek też ma wybór
W każdej sytuacji przemocy rówieśniczej pojawiają się trzy role: sprawca, ofiara i świadkowie. To właśnie świadków jest najwięcej. Ich reakcja – lub jej brak – ma ogromny wpływ na to, czy przemoc się utrzyma, czy zostanie zatrzymana.
Kim jest świadek?
Świadkiem może być każdy, kto:
- widzi przemoc na własne oczy,
- słyszy o niej od rówieśników,
- zauważa skutki przemocy u kolegi czy koleżanki.
Bycie świadkiem nie oznacza biernego patrzenia. To także moment, w którym trzeba dokonać wyboru: wesprzeć ofiarę czy milczeć i tym samym wzmocnić sprawcę.
Dlaczego świadkowie milczą?
- strach przed zemstą sprawcy,
- obawa przed odrzuceniem przez grupę,
- brak wiary, że zgłoszenie coś zmieni,
- przekonanie, że „to nie moja sprawa”.
Te obawy są naturalne, ale milczenie powoduje, że ofiara zostaje sama, a sprawca czuje się bezkarny.
Jak świadek może pomóc?
1. Wspierając ofiarę
- podejść do niej po zdarzeniu i okazać solidarność („widzę, że to było niesprawiedliwe”),
- zaproponować wspólne zgłoszenie sytuacji dorosłym,
- nie zostawiać jej samej na przerwach czy poza szkołą.
2. Reagując na miejscu
- jeśli to bezpieczne – powiedzieć: „Przestań, to nie jest w porządku”,
- zmienić temat, odwrócić uwagę grupy,
- przerwać „łańcuch śmiechu”, nie dołączać do drwin.
3. Szukając pomocy
- poinformować nauczyciela, pedagoga lub rodzica,
- zgłosić cyberprzemoc dorosłym lub administratorom serwisów,
- pamiętać, że reakcja świadka nie jest donoszeniem, ale obroną słabszych.
Dlaczego reakcja świadków jest tak ważna?
- sprawca traci publiczność, która daje mu poczucie siły,
- ofiara zyskuje wsparcie i przestaje czuć się samotna,
- cała grupa uczy się, że przemoc nie jest akceptowana.
Przesłanie na dziś
Świadek nigdy nie jest neutralny. Brak reakcji oznacza przyzwolenie.
Wybierając wsparcie dla ofiary, stajesz się częścią rozwiązania, a nie problemu.